Helleborus x hybridus
Enkele beschouwingen
Ongeveer twintig jaar geleden kreeg ik een mooi cadeau : een helleborus met effen
roze bloemen. Ik
was verkocht en wilde weten hoe ik die plant kon vermeerderen.Na mijn ervaringen met H. niger was ik benieuwd hoe die roze kleur
ontstond. Zaaien dus.
Om zaad te bekomen moet men bestuiven en in het geval van Helleborus is dat gemakkelijk.
De stamper en de meeldraden met pollen zijn zeer goed zichtbaar en men heeft geen kwastje of pincet
nodig , gewoon "neuze neuze " . Zo noem ik de methode waarbij men twee bloemen naar elkaar buigt en dan
voorzichtig over elkaar "wrijft" tot men op zicht kan vaststellen dat er pollen op de stamper zitten.Dat dit een voldoende methode is kon ik zien door te vergelijken met de andere zaaddozen die door de hommels bestoven waren , die zijn minder dik.
De zaden kunnen geoogst worden vanaf het ogenblik dat
de zaaddozen beginnen open te splijten, het vergt een beetje ervaring
maar het is er goed aan te zien welke zaaddozen men mag plukken.
De oogst eventjes laten drogen, de zaden eruit schudden en onmiddellijk
zaaien in pot of bak en laten overwinteren buiten in lichte schaduw.In het voorjaar kan men de zaailingen oppotten in potjes ( P9 = 9x9cm ) en het volgend jaar in 1,5 l maar het duurt nog eens een jaar voor men bloeiende planten heeft.
De eerste resultaten waren verrassend; witte , licht roze , roze (zoals de moederplant) , donker roze , zeer donker roze en enkele groene bloemen .
Al bij al hadden we een zelfbestuiving uitgevoerd (pollen en stamper van dezelfde plant genomen). Om tot enig besluit te kunnen komen in verband met de overerving heb ik nog een jaar gewacht om nog meer bloeiende planten van dit zaaisel te hebben. Zo kan ik nu met enige zekerheid stellen dat de kleur beheerst wordt door twee genenparen.
Indien we aannemen dat groen geen kleur is, het ontbreken van kleur, dan is er hier een afwijking op de normale regel waarbij de zaailingen evenveel (50%) genen erven van elke ouder. Afwijken bij deze Helleborus betekent dat het genetisch materiaal zich willekeurig heeft gedragen. ( wie hier meer wil over weten kan de genetica van moderne tuin rozen opzoeken , mijn uitleg is uiterst beperkt )
Dubbele vormen
Dubbele bloemen komen in de natuur zeer zelden voor. De dubbele vormen in onze tuin zijn bloemen waarvan de honingbuisjes omgevormd zijn tot bloemblad. Door zaaien en experimenteren kom ik tot een gelijkaardig besluit als bij de kleur overerving: voor het verdubbelen heeft men twee genen paren nodig. Niet alle zaailingen zullen dubbel zijn en er zijn tussenvormen gaande van : enkel , vervormd , anemoon-vorm en dubbel .
Met vervormd wordt bedoeld dat slechts een paar honing buisjes omgevormd zijn tot bloemblad (zie foto ). Indien deze plant, zeker na zelfbestuiving, uitzaait mag men zich aan een paar dubbele vormen verwachten maw deze vervorming is een aanwijzing dat het gen voor verdubbelen aanwezig is. Zoals we hoger zagen heeft het genetisch materiaal zich in dit geval willekeurig gedragen.
Vlekken of spots
Helleborus bloemen vertonen dikwijls vlekken (spots) die soms samenvloeien tot spectaculaire patronen. Bij het zaaien is het niet duidelijk geworden hoe de overerving gebeurd , het lijkt om gekleurde partikels te gaan met eigen regels.Nog een paar bedenkingen
Helleborus X hybridus , in de winkel Orientalis hybriden , is een gemakkelijke plant voor elke tuingrond die niet te nat of te zuur is. De bloeitijd is van december tot maart, hangt een beetje af van de oorspronkelijke ouderplanten, en de bloemen blijven lang op de plant omdat het feitelijk kelkbladen zijn.De planten zijn goed in pot te houden alhoewel men uiterst op zijn hoede moet zijn voor koude droge oostenwind die meestal gepaard gaat met zon tijdens de dag. Dat is dodelijk. Potten moeten beschut staan in de winter.
Tips :
Zonder probleem kan men vanaf december het oude blad wegsnijden want de plant betrekt er geen energie meer uit.Geef toe : een zuil bloemen kan mooi en spectaculair zijn. De bewering dat de oude bladeren ziekte en venijn aantrekken lijkt mij overdreven.
Probeer ook eens de groene kleur. Veel tuinliefhebbers zien het groen niet zitten in hun anderskleurige border maar in de winter is die border toch niet gekleurd.
Er bestaan zeker vijftig tinten groen en gifgroen bestaat ook.
Meestal is het beter de uitgebloeide bloemen en zeker de niet rijpe zaaddozen weg te nemen om te vermijden dat uw oorspronkelijke mooie plant ondergezaaid raakt. Nochtans levert een mooie moederplant dikwijls mooie zaailingen op. Verrassen zullen ze zeker want op zaailingen zit grote variatie.
Extra foto's 2MB
HOME